COVİD-19 tedavisinde kullanılan ilaçlar uzman gözetiminde kullanılmalı
Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi (UKÜ) Eczacılık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yasemin Yazan tüm dünyada yaşanan COVİD-19’un uluslararası ilaç sektörü, akademik merkezler ve resmi otoritelerin tüm dikkatlerinin bu alana çevrilmesine neden olduğunu söyleyerek, bu konudaki araştırma ve ilaç geliştirme çalışmalarının tam bir yarışa dönüştüğünü kaydetti.
Yazan, bugüne kadar tüm dünyada devam eden bilimsel araştırmaların sonucunda yan etkisi düşük bir ilaç geliştirilemediğini söyleyerek, aynı zamanda COVİD-19 üzerinde tam olarak etkin bir ilaç bulunamadığını da dile getirdi.
Bu konuda sadece yapılan araştırmaların tamamlanıp ilaç etkinliğinin belirlenmesi üzerinde durulduğunu da aktaran Yazan, ancak asıl önemli olanın küresel dağıtım kapasitesinin arttırılarak ilaca eşit, ucuz ve sürdürülebilir hasta ulaşımının sağlanması olduğunu ifade etti.
Yazan, tüm dünya genelinde gelişmekte olan ülke insanlarının ya da düşük gelirli kişilerin ilaçları satın alma durumlarının bulunmadığını anımsatarak, bu nedenle sağlık örgütlerinin ana hedeflerinin ihtiyaçlı kişilerin geliştirilen ilaca ulaşmasını sağlamak olduğunu belirtti.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 14 Ocak 2022 tarihinde yayımladığı 8. güncelleme raporunda mevcut diğer ilaçların yanı sıra 2 yeni ilacı tavsiye ettiğini söyleyen Yazan, “Bu ilaçlardan ilki ‘barisitinib’ın ciddi veya kritik COVID-19 hastaları için öneriliyor. Bağışıklık sisteminin aşırı uyarılmasını baskılayan ilaç sınıfında olan ‘barisitinib’ ağızdan alınan bir ilaçtır ve COVID-19 tedavisinde kortikosteroit ile birlikte veriliyor” dedi.
Yazan, DSÖ’nün koşullu olarak tavsiye ettiği 2. ilacın ise monoklonal antikor olan ‘sotrovimab’ olduğunu açıklayarak, “Buradaki koşul, COVİD-19’u hafif veya orta şiddette geçiren ancak hastaneye yatma riski yüksek olan hastalara uygulanmasıdır. Yaşlı, bağışıklık sistem yetmezliği, diyabet, yüksek tansiyon ve obezite gibi mevcut hastalığı olan kişiler bu grupta sayılabilir” ifadesini kullandı.
Bu iki ilacın da 7 ayrı klinik deneyde kullanıldığını belirten Yazan, “İlaçların 4000’den fazla ciddi olmayan, ciddi ve kritik COVİD-19 hastasında denenmesi sonrasında etkinliklerinin üstünlük gösterdiği belirlendi” bilgisini paylaştı.
Dekan Yazan, günümüzde Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde kullanım onayı olan 7 ilaç bulunduğunu da aktararak, bunların tümünün de klinik deneylerden geçmiş, etkinliği ve güvenliği onanmış anakinra, ritonavir, regdanvimab, tosilizumab, kasirivimab/imdevimab, remdesivir ve sotrovima etken maddeli ilaçlar olduklarını söyledi.
AB’de resmi otoriteye sunulan ancak onay bekleyen 2 adet ilaç daha bulunduğuna dikkat çeken Yazan, molnupiravir ve barisitinib etken maddeli ilaçların henüz onay süreçlerini tamamlamadıklarını kaydetti.
Yazan açıklamasında, COVİD-19 tedavisinde hastaların asla kendilerini tedavi etmeye çalışmamaları tavsiyesinde bulunarak, antibiyotik dâhil faydasını duysalar bile hiçbir ilacı uzman hekim önerisi olmadan kullanmamaları gerektiğini söyledi.